Komiksy niedoczytane, czyli kapitalizm strikes back

Uwaga: To recenzja komiksu Gra o Tron zawierająca obrazki NSFW, czyli kontent dla dorosłych. Przeczytałam tylko pierwszy tom z czterech jak dotąd wydanych.

W żadnym razie nie mogę powiedzieć, że jestem dużą fanką Pieśni lodu i ognia. Owszem, przeczytałam wszystkie tomy, lecz jeśli mam być szczera to im dalej w las, tym bardziej rozczarowana się stawałam, co osiągnęło apogeum przy lekturze Tańca ze smokami. Jednakże na samym początku, ładnych parę lat temu, wiązałam z tym cyklem pewne nadzieje. Pierwszy tom nadzwyczaj mi się spodobał, podobnie drugi. Mój entuzjazm stopniał dopiero przy Uczcie dla wron, co jak słyszałam jest dosyć typowe. Niesiona falą optymizmu i wspomagana głęboką niewiedzą, nie mogłam się niestety powstrzymać przed sięgnięciem po portfel, gdy parę lat temu zobaczyłam w księgarni kuszącą okładkę komiksu Gra o Tron.

 

Nie miałam okazji podejrzeć wnętrza w sklepie i sądziłam, że jest on nie tyle przepisaniem na nowo książki, co bardziej rozszerzeniem uniwersum – szczególnie, że jako autor scenariusza widniał Daniel Abraham, pisarz wprawdzie mi nieznany, ale wspomniane oczywiście w blurbie nominacje do Hugo, Nebuli i Locusa mówiły same za siebie. Niestety – komiks ten jest kiepską wprawdzie, lecz adaptacją części pierwszego tomu Pieśni lodu i ognia, okraszoną na dodatek paskudnymi rysunkami Tommy’ego Pattersona, rysownika bez większego doświadczenia i z kreską przypominającą mi przeciętnego wannabe artystę z Deviantartu. Sam George R. R. Martin powiedział, że wybrano go, bo był najtańszą opcją. Kupiłam i przeczytałam w życiu wiele powieści graficznych, ta zaś zajmuje zaszczytne drugie miejsce (miejsce pierwsze doczeka się osobnego wpisu) na liście absolutnie najgorszych z jakimi miałam do czynienia.

Jeśli nie lubicie jakiegoś fana GoT, a będziecie zmuszeni coś mu kiedyś kupić postawcie na ten komiks. Serio. To tak jak sprezentować Batman Forever fanowi Gacka, albo Chinese Democracy fanowi Gunsów; z tą drobną różnicą, że wasza ofiara najprawdopodobniej nie będzie zdawała sobie sprawy z tego, jak złe toto jest, przez co możecie potem liczyć na – delikatnie rzecz ujmując –jej głębokie rozczarowanie.

Wizualizacja miny nieszczęsnych obdarowanych

Okładka doskonale zwodzi czytelnika – jest dosyć ciekawa i śmiem twierdzić całkiem elegancka, utrzymana w bieli i czerwieni, z wyraźną sylwetką ptaka na pierwszym planie i delikatnym szkicem Neda Starka na drugim. Są to jednak tylko pozory... 

Horror zaczyna się już od pierwszej strony. Jest ona peanem na cześć Daniela Abrahama i Tommy’ego Pattersona oraz wprowadzeniem do całej historii. Zapisanej Comic Sansem. Potem jest już tylko gorzej. Font Zła oczywiście nie znika, ale nie przeszkadzałby mi on, gdyby tylko fabuła trzymała poziom – problem w tym, że tego nie robi.

Daniel Abraham być może i jest dobrym pisarzem, ale zdecydowanie nie nadaje się na scenarzystę komiksu. Uważam, że nie rozumie on języka tego medium, tego jak zachować pewien balans między rysunkiem, a tekstem, kiedy zrezygnować z opisów przyrody bądź myśli bohaterów, a kiedy nie. W dodatku to jest naprawdę zła adaptacja – rozumiem, że musiał wyciąć część wątków, jednakże trudno wybaczyć mu całkowicie bezsensowne poszarpanie tego, co zostało. Wydarzenia nie łączą się ze sobą, poszczególne części fabuły (POV Dany, czy Starków) są ucinane w nie do końca logicznych momentach, zaś część bohaterów drugoplanowych, jak np. Theon, nie zostaje nawet należycie wprowadzona w historię. Przez to nie jestem w stanie stwierdzić dla kogo przeznaczony jest ten komiks. Z racji na wymienione wyżej wady scenariusza zdecydowanie nie nadaje się dla zaczynających swoją przygodę z PLiO i zarazem wiadomo, że niemiłosiernie wynudzi wszystkich chociażby minimalnie znających temat.

Jednakże grzechy Daniela Abrahama są niczym w porównaniu ze złem popełnionym przez rysownika. Jego kreska przypomina mi niskobudżetową kopię stylu, który na własny użytek nazywam „steroidowym bieda-Batmanem”, a który w komiksie amerykańskim trzyma się mocno praktycznie wszędzie. Oczywiście idzie za nim niesamowita deformacja ciał – zarówno kobiecych, jak i męskich oraz ignorowanie książkowego, kanonicznego wieku postaci. Popatrzcie tylko na Daenerys i Catelyn – dzieli je około 20 lat, pani na Winterfell ma za sobą pięć porodów, ale mimo to obie są jednakowo nierealistycznie zgrabne, z przesadnie wąską talią i dużym biustem.

Mężczyźni jednak wcale nie mają lepiej – im rysownik nie oszczędził z kolei przesadnej muskulatury, również nierealnej w normalnym życiu. Nawet zawodowi kulturyści tak nie wyglądają, a co dopiero ludzie ze świata będącego wariacją na temat średniowiecza.

Ned i Khal – dwa bratanki

Bolesne do oglądania są także twarze postaci. Wszystkie kobiety wyglądają jak po ostrej terapii botoksem i wydają się różnić tylko fryzurą i kolorem oczu.

Bardziej zróżnicowane są projekty charakterów męskich, choć i one nie zdołały uniknąć archetypu Typowego Maczo i Bishōnena (konia z rzędem temu, kto odróżni od siebie Jona, Theona i Renly’ego).

Dodatkową nagrodę przewiduję za wyrysowanie drzewa genealogicznego, które uwzględnia ich pokrewieństwo, ponieważ patrząc na nich są to ewidentnie zakrzywiające czasoprzestrzeń trojaczki jednojajowe.  

Co więcej, nasz rysownik nie jest niestety zdolny do zachowania chociażby minimalnej spójności w obrębie swojego stylu i twarze postaci potrafią zmienić się nie do poznania z kadru na kadr.

Samo patrzenie boli. Czy to jej zła siostra bliźniaczka?

Same kadry są nadzwyczaj niekreatywne i zachowawcze. Patterson nie radzi sobie również z tłami. Spójrzcie na poniższe ilustracje – czy nie krzyczą one: „Tak naprawdę to wcale nie chce mi się rysować trawy”. oraz: „Hmm, może zostawię niewykończone sylwetki z tyłu, zapewne nikt się nie skapnie”?

Abstrahując już od jakości samego komiksu, warto byłoby na zakończenie wspomnieć parę słów o naszym, krajowym wydaniu. Jak to w Polsce – tom ten jest drogi (50 zł). Wydano go na naprawdę ładnym, błyszczącym papierze, lecz niestety w miękkiej oprawie. Lud jednak prawdę ci powie – na allegro możemy znaleźć egzemplarze już od 10 zł, jednakże i tak uważam, że za czytanie tego małego potworka to nam powinni płacić.

W pewnym sensie dzieło to jest takim małym cudem – otwierasz dowolną stronę i widzisz coraz to kolejne złe rzeczy. Stanowi także wyjątkowo wdzięczny obiekt do totalnego nabijania się, zaś niektóre kadry mogą nawiedzać komiksowych purystów w ich najgorszych koszmarach. Ogólnie jednak to typowy skok na kasę, kapitalistyczna nekromancja czegoś co winno leżeć przebite kołkiem na rozstajach. Oczywiście nie polecam.

Dagmara

Seria niedoczytanych książek. Dlaczego nie warto sięgać po powieści z „Doctora Who”

Oto i wspomniana we wstępniaku, lekko poszerzona, recenzja założycielska, z której dowiecie się dlaczego te konkretne teksty (skontrastowane z bardzo fajnym opowiadaniem) nie przypadły mi do gustu. Na początku muszę zaznaczyć, że po kolejne pozycje z książkowego asortymentu powieści i opowiadań z uniwersum Doctora Who, sięgałam z nadzieją podszytą obawą. Co z tego wyszło?

Opowiadanie okazało się naprawdę dobre. Powieści... no cóż. Żadnej z dwóch nie dokończyłam i nie mam ochoty sięgać po więcej, mimo że planowałam omówić tym razem także choć trzy powiastki*. Powiastki, bo nie są to tytuły pokaźnych rozmiarów (a więc i ich przeczytanie nie powinno zajmować wiele czasu). Nie wyszło. Dlaczego tak się stało?

Zacznijmy od Only Human Garetha Robertsa. Po ten tytuł sięgnęłam zachęcona poleceniami zapewniającymi, że to nie jest taka zła powieść. I jakże się na niej zawiodłam. Zaczyna się faktycznie obiecująco; pierwsza część prologu poraża i rodzi apetyt na naprawdę wybitną literaturę. Druga jest w porządku, nie aż tak genialna, ale da się ją przeczytać z przyjemnością. A potem zaczyna się koszmar. Już na początku przyznałam temu tomowi minus dziesięć punktów za narrację. Ugh, jakie to było męczące i nieznośne, przebijać się przez tę szkolną stylistykę (do tego punktu jeszcze zresztą powrócę). Ponieważ jednak doszłam tylko do końca drugiego rozdziału, zrezygnowałam z całościowej oceny skalą punktową.

Moją edytorską uwagę zwrócił pewien bug: otóż w każdym słowie, które było zapisane kursywą, brakowało ostatniej litery. Skąd w ogóle mogło wyjść coś takiego i dlaczego nikt w trakcie korekty czy też już na poziomie składu i wstępnego druku nie zwrócił na to uwagi? Mamy więc kolejny minus dla strony stylistycznej i niezbyt pochlebny wniosek o jakości pracy w redakcji zajmującej się tychże powieści wydawaniem. Ponieważ skoro tak niedbale wydano jedną powieść to zapewne i innym nie poświęca się wystarczająco dużo uwagi. Mogłabym zresztą tym pięciu tekstom od BBC Books poświęcić osobną recenzję dotyczącą tylko i wyłącznie jakości ich wydania, która waha się od złej i takiej sobie, do znośnej.

Jeśli chodzi o historię, to sam pomysł jest nawet niezły, niestety tonie pod wszystkimi wadami tej powieści. A szkoda, bo w rękach dobrego autora, mającego odpowiednio dużo czasu, a nie wyrobnika, nieobeznanego z materią powieściową, mogłoby tu wyjść coś naprawdę porywającego. Co prawda dziury wybijane w czasoprzestrzeni to nie nowy koncept – wykorzystał go w skądinąd nie tak genialnym, jak oceniają go wszyscy wkoło, komiksie 1602 Neil Gaiman, a i na pewno znaleźliby się też inni autorzy, którzy tego pomysłu użyli. Ale i bez otoczki superbohaterskiej jaką mamy w 1602 za to z tym, czego zalążki widać w prologu, Only Human mogło być naprawdę ciekawą i dobrą powieścią. Mogło być. Niestety nie jest. A nawet jeśli dalej robi się lepiej (w co szczerze wątpię), to i tak pozostaje ten słabiuteńki początek opowieści, który również stanowi jej element i będzie skutecznym zniechęceniem dla każdego kto chciał na nowo poczuć magię serialu.

Podstawowym, najmocniej rzucającym się w oczy faktem pozostaje bowiem, że Roberts pisze nie Doktora, Rose i Jacka – kilkusetletniego kosmitę, młodą Ziemiankę zafascynowaną kosmosem i kosmitę w okolicach czterdziestki flirtującego z wszystkim, co się rusza, a trójkę nastolatków. Miejscami widać, że stara się czynić ich kanonicznymi, ale zupełnie mu to nie wychodzi. Serio, Doktor na przykład przygryza tu w jednej ze scen wargę i tylko jeszcze brakuje, żeby zaczął patrzeć w ziemię i nawijać na palec koniuszek swetra. Do tego zamiast mówić z północnym akcentem, mówi jakimś dziwnym młodzieżowym slangiem. Jack z kolei postanawia w ramach potrzebnej akurat dywersji przebiec po szpitalu na golasa, aby bohaterowie mogli się dostać do środka, podczas gdy Doktor ma pod ręką a) U.N.I.T., b) psychiczną wizytówkę oraz c) TARDIS, której zaparkowaniu w środku szpitala nic nie przeszkadza. Zamiast wykorzystania jednego z tych oczywistych trzech środków (tudzież kombinacji paru z nich), dostajemy gołego Jacka i bardzo niedojrzałą reakcję Doktora.

Wykłada nam się tu też rzeczy łopatologicznie, a postać będąca neandertalczykiem opisana zostaje jako humanoidalna, ale „niesumująca się do postaci człowieka”. Z początku byłam pewna, że chodziło o to, że coś jest nie tak z tym, jak ten neandertalczyk powinien wyglądać, zgodnie z tym, co w ramach jego gatunku uważane jest za normę, ale najwyraźniej jednak nie. Najwyraźniej to nie człowiek ani obcy. Tylko w takim razie co, rybka akwariowa? On ma w nazwie homo z jakiegoś powodu. I jeszcze narrator robi z niebrytyjskiej pielęgniarki idiotkę, każąc jej po raz pierwszy w życiu spotkać się ze słowem „Neanderthal”, kiedy o neandertalczykach uczy się w szkole**. Tak oto nieudolny sposób na wprowadzenie „nieziemskiej” i „niesamowitej” postaci kończy się zgrzytaniem zębów czytającego.

Do całej infantylności opisania tego całkiem niezłego pomysłu wyjściowego dochodzi wejście Doktora na salę z naszym „obcym” w chmurze zajebistości, gdzie poziom patosu przekracza wszelkie normy (naprawdę aż dziw, że pielęgniarka Weronika nie mdleje z nadmiaru wrażeń, niczym rasowa damsel in a disstres) oraz jego misja poszukiwania „dobrych ludzi”. Momenty idealne na facepalm. Albo headdesk. Więcej nie byłam w stanie doczytać, tak więc i więcej bólu egzystencjalnego nie jestem w stanie wyrazić, ale to może lepiej, bo wtedy ta recenzja przekroczyłaby wszelkie dopuszczalne normy.

Po Robertsie przyszedł czas na przegryzienie czymś, co już znałam i o czym wiedziałam, że jest zwyczajnie dobre. Tak, mówię o opowiadaniu Godzina Nic Neila Gaimana. To tylko kilkadziesiąt stron, ale wypełnionych wartką akcją i klimatem i odmalowujące Doktora i jego towarzyszkę (Amy) w sposób kanoniczny. Tu znów lądujemy na Ziemi i muszę przyznać, że dla mnie to akurat nie jest dobry punkt wyjścia – wolę opowieści dziejące się w kosmosie, mniej oparte na horrorze, a bardziej wchodzące w poetykę baśni (choć i tutaj element baśniowy odgrywał istotną rolę). Ale pomimo takiego, a nie innego mojego podejścia Godzinę Nic bardzo sobie cenię. Zagrożenie naprawdę jest tu groźne, Doktor jest Doktorem i rozwiązuje sprawę w genialnie prosty sposób, który w moim odczuciu ładnie wpasowuje się właśnie w mitologię serialu. A w każdym razie nie wykrzywia jej bardziej niż Dom z The Doctor's Wife, gdzie wylatujemy poza kosmos, mimo że za ery RTD to, co pomiędzy wszechświatami miało pozostawać (praktycznie) całkowicie niedostępne. Co jeszcze mogę powiedzieć, by was zachęcić? To Gaiman. Jeśli czytaliście coś jego autorstwa i się wam spodobało, to i Godzina Nic powinna przypaść wam do gustu. Jeśli nie przepadacie za Gaimanem, to cóż, zapewne i ten tekst wam się nie spodoba. Ale jeśli macie ochotę po niego sięgnąć, to w Polsce przeczytacie go w zbiorze Drażliwe tematy, który też wam polecam, choć to już nie teksty z Doctora Who. W wypadku tego jednego opowiadania w każdym razie moja prywatna ocena to 9/10.

I na koniec przyszedł czas na Alien Bodies Lawrence’a Milesa, których nie potrafię jednoznacznie, całościowo ocenić. Podchodziłam do tej powieści bez wielkich nadziei, prolog je znacząco podniósł, a i spis treści z tytułami rozdziałów, gdzie do tej pory widziałam w kolejnych tomach kolejnych autorów tylko numery rozdziałów, zapowiadał człowieka, który potrafi pisać, który rozumie czym jest książka. I faktycznie, Miles umie w książki. To pierwsza powieść z Doctora Who, w której już sama narracja mnie nie irytowała i nie spowalniała mojej lektury. Tym, co sprawiło jednak, że postanowiłam ją zamknąć na dość wczesnym etapie (kawałek trzeciego rozdziału), było narastające znudzenie lekturą.

Zaczynamy pogrzebem Łajki, który był bardzo fajnym, bardzo doktorowym konceptem. Nie znam co prawda Trzeciego Doktora i młodej Sary Jane z serialu, ale w tym fragmencie wyglądali na kanonicznych. Jakkolwiek zaskoczyło mnie, że to oni tu się pojawili, bo oczekiwałam Ósmego. Niemniej to bardzo zgrabnie napisany, skłaniający do pewnej refleksji kawałek tekstu.

Później pojawia się właśnie Ósmy... chyba? To znaczy po opisie podejrzewam, że to on, ale zarazem jest to opis tak bardzo ogólnikowy, że równie dobrze mógłby pasować do paru innych inkarnacji tego Władcy Czasu. Na Ósmego wskazuje co prawda także odnoszenie się do jego osoby w narracji jako pół-człowieka, co jednak jest z kolei zbyt eksplorowane i... no nie, dlaczego musimy wracać do tego nonsensu z filmu? Serio, w Ósmym jest mnóstwo ciekawych elementów do eksploracji, a Miles skupia się na tym budzącym najwięcej kontrowersji (który w serialu, o ile o czymś teraz nie zapominam, powraca raz, praktycznie zostając przez (Dwunastego) Doktora wyśmianym) i zapewne na dokładkę w części powieści, której nie doczytałam, okazuje się to mieć kluczowe znaczenie... [wzdych].

Kolejny dziwaczny pomysł to TARDIS ukryta jako kobieta z imieniem, mówiąca, świadoma itd., itd. Włożenie na kilka chwil matrycy TARDIS w ludzkie ciało, tak jak miało to miejsce w The Doctor’s Wife było fajne, ale wykorzystanie czegoś takiego jako mechanizmu maskującego kolejnych generacji TARDIS jest creepy w ten niefajny sposób. Spróbujcie sobie wyobrazić wchodzenie do i wychodzenie z niej. Brr.

Zdecydowanie za to podobało mi się to, że śledziliśmy więcej kosmicznych postaci niż sam Doktor (zwłaszcza Shapes był interesujący na poziomie konceptu), ale już takie przedstawienie futurystycznej Ziemi zupełnie mi nie odpowiadało. A to miasto, które odwiedzamy, na dłuższą metę nużyło. Co prawda to już moje prywatne upodobania, ale no jednak nie. Wolę ciekawsze koncepty.

Z jednej strony fajne było też to, że nie pędziliśmy od wydarzenia do wydarzenia, byle jak najszybciej dotrzeć do głównej tajemnicy i że kolejne sceny nie służą tu tylko za ekspozycję i wypychanie miejsca, rozciągające wydarzenia ponad miarę. Z drugiej strony, przez te dwa rozdziały z kawałkiem jeszcze nic nie zaczęło się dziać. Doktor i jego towarzyszka nikogo nie spotkali, a ich własne interakcje nie były zbyt ciekawe. Ach, nie, była ta jedna malutka scenka z szachami i egzekucją Doktora (swoją drogą świetna), która cośtam podbudowuje do dalszej akcji, ale póki co jest oderwana od głównego wątku przygód Doktora i Sam***.

Niby sporo tu też lekkiego, niewymuszonego humoru, który bardzo mi się spodobał, ale jakoś znudzenie w końcu przeważyło i uznałam, że nie mam ochoty czytać dalej. Że nie jestem zainteresowana tym co dalej się stanie i do czego to wszystko doprowadzi.

Ostatecznie, moja rada wygląda tak: jeśli chcecie czytać powieści z Doctora Who, to może jednak sobie odpuśćcie. Albo przygotujcie się na długie i dogłębne zanurzenie w tonach beznadziejnej „literatury”, w której perełki znajduje się z ogromnym trudem. Ja – z bólem – zamierzam skupić się bardziej na słuchowiskach, gdzie niesamowicie łatwo znajduję naprawdę sporo ciekawych, świetnie napisanych i świetnie zagranych opowieści (a przecież nie jest tak, że Big Finish produkuje tylko i wyłącznie audioopowieści najwyższej jakości). Mój wewnętrzny mól książkowy cierpi, ale cóż poradzę. Z żalem muszę przyznać, że jeśli mam ochotę poczytać dobrą literaturę w tym fandomie, powinnam raczej sięgnąć po fanfiction. Tudzież sama jakieś napisać.

Ginny Nawrocka

---

* Moją niezbyt zachwyconą recenzję pierwszych trzech powieści z Dziewiątym Doktorem znajdziecie na Gallifrey.pl. Tę powyższą, w odrobinę krótszej formie, także: klik.
** Gwoli ścisłości pielęgniarka jest młodą Polką, w powieści mamy rok 2005, ergo: ona na pewno słyszała o neandertalczykach w szkole.

*** Lecą w TARDIS. Idą przez dżunglę. Idą przez bezludne miasto.